Không ngủ đủ giấc là nguyên nhân thường gặp nhất của thiếu ngủ. Những nguyên nhân khác gồm có: + Thói quen ngủ không tốt
+ Rối loạn nhịp sinh học (ví dụ: hội chứng giai đoạn ngủ trì hoãn, hội chứng lệch múi giờ khi du hành, làm ca đêm)
+ Rối loạn giấc ngủ như mất ngủ (insomnia), hội chứng chân không yên (restless leg syndrome) và ngưng thở lúc ngủ (sleep apnea)
+ Sử dụng các loại thuốc hoặc ma túy
Nguyên nhân gây thiếu ngủ ở trẻ em và vị thành viên cũng có thể gồm có:
+ Bắt đầu dậy thì
+ VA và amiđan phì đại, có thể gây tắc nghẽn đường thở khi ngủ
+ Ngủ trễ do thay đổi sinh lý
+ Rối loạn như là tăng động giảm chú ý (Attention Deficit Hyperactivity Disorder - ADHD) hoặc rối loạn phổ tự kỷ (autism spectrum disorder).
Dấu hiệu và triệu chứng thường gặp của sự thiếu ngủ
+ Buồn ngủ vào ban ngày, đặc biệt là các sinh hoạt im lặng như xem TV hoặc đọc sách báo
+ Thay đổi tâm trạng (cáu gắt, chán nản)
+ Hay quên và khó học các khái niệm mới
+ Không thể tập trung vào một công việc
+ Tăng cân
Tình trạng thiếu ngủ thường xuyên và kéo dài không chỉ khiến bạn cảm thấy mệt mỏi, suy nhược mà còn gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng khác. Dưới đây là những tác hại của thiếu ngủ đối với sức khỏe và tinh thần.
Giảm khả năng tập trung
Thiếu ngủ triền miên sẽ khiến tinh thần mệt mỏi, vì thế mà khả năng tập trung cũng bị thuyên giảm. Nghiên cứu khoa học cho thấy những người thiếu ngủ trong thời gian dài sẽ bị giảm 50% tốc độ phản ứng khi thực hiện các bài kiểm tra. Như vậy, thiếu ngủ có thể ảnh hưởng không tốt đến kết quả học tập và chất lượng công việc.
Gia tăng căng thẳng
Khi cơ thể không được ngủ đủ giấc thì nồng độ cortisol (hormone căng thẳng) cũng tăng cao, khiến bạn dễ bị căng thẳng, nóng nảy, bực tức và thể hiện những cảm xúc tiêu cực này trên khuôn mặt. Điều này ảnh hưởng rất lớn đến các mối quan hệ thường ngày.
Trầm cảm
Mất ngủ, thiếu ngủ, khó ngủ hay bất kỳ sự bất thường nào trong giấc ngủ đều có nguy cơ dẫn đến trầm cảm. Bởi lúc này, cả sức khỏe lẫn tinh thần đều bị sa sút do giấc ngủ bị rối loạn, người bệnh khó có thể tươi tắn, tỉnh táo trong các hoạt động thường nhật.
Bệnh tim
Tác hại của thiếu ngủ đối với sức khỏe của người cao tuổi là không thể chủ quan. Bởi sức khỏe người già vốn đã yếu, cộng với tình trạng thiếu ngủ kéo dài sẽ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về tim như cao huyết áp, xơ vữa động mạch, đau tim và đột quỵ,… Thậm chí, chỉ cần thiếu ngủ một đêm thì ngày hôm sau huyết áp có thể tăng cao khó kiểm soát.
Béo phì
Thiếu ngủ có thể dẫn đến tăng cân, béo phì. Điều này tưởng chừng vô lý nhưng đã được xác thực bởi nghiên cứu của các bác sĩ tại Đại học Chicago. Theo đó, những người thiếu ngủ, ít ngủ sẽ có cảm giác thèm ăn và tiêu thụ đồ ăn vặt rất nhiều do không kiểm soát được cơn đói, hậu quả là tăng cân mất kiểm soát.
Gây lão hoá da
Một trong những tác hại của thiếu ngủ khiến nhiều chị em phụ nữ lo sợ là gây lão hóa da. Bởi khi thiếu ngủ, cơ thể sẽ sản sinh ra cortisol, và chất này có thể phá vỡ collagen, khiến da đánh mất sự đàn hồi, căng bóng, tươi trẻ. Đó là lý do để sở hữu làn da sáng mịn, căng tràn sức sống thì việc quan trọng cần làm là ngủ đủ giấc mỗi ngày.
Ngủ gật không kiểm soát
Do ban đêm thiếu ngủ nên ban ngày bạn sẽ có cảm giác buồn ngủ và ngủ gật không kiểm soát. Cùng với đó, khả năng tập trung bị suy giảm nên bạn có thể ngủ gật ngay cả khi đang ăn, đang làm việc, hay nguy hiểm hơn là đang lái xe, gây nguy hiểm và hậu quả khôn lường.
Thiếu ngủ được chẩn đoán như thế nào ?
Nếu bạn nghĩ rằng bạn bị thiếu ngủ, điều quan trọng là nói chuyện với nhân viên y tế. Ghi lại nhật ký giấc ngủ trong một vài tuần. Ghi chú khi nào bạn lên giường và ra khỏi giường mỗi ngày, khi nào bạn ngủ (bao gồm cả những giấc ngủ ngắn), và bao nhiêu cà phê, rượu hoặc bao nhiêu điếu thuốc trong suốt cả ngày. Điều này cho phép bạn nhìn vào kiểu hình giấc ngủ của bạn và xem điều gì ảnh hưởng hoặc hạn chế giấc ngủ của bạn. Ngoài ra, hãy ghi lại bất kỳ loại thuốc không kê toa, thảo dược hoặc chất bổ sung. Nếu bạn không yên tâm về cách ngủ của mình, một chuyên gia y tế về giấc ngủ có thể giúp bạn đánh giá thói quen ngủ cho bạn. Họ có thể sử dụng một thiết bị y tế gọi là hoạt động ký (actigraph). Thiết bị này có thể đeo ở cổ tay của bạn và sẽ đo sự di chuyển của cơ thể và mức tiếp xúc với ánh sáng.
Điều trị chủ yếu của thiếu ngủ là tăng tổng thời gian ngủ. Những gì bạn có thể làm để cải thiện thời gian ngủ tùy thuộc vào những gì ảnh hưởng đến giấc ngủ của bạn. Bạn phải xem giấc ngủ là một ưu tiên. Hãy thay đổi lịch sinh hoạt hàng ngày của bạn để ngủ được nhiều hơn. Trao đổi thông tin với nhân viên y tế hoặc chuyên gia về giấc ngủ của bạn nếu bạn không ngủ được hoặc ngủ không ngon. Bạn cũng nên đến khám đánh giá rối loạn giấc ngủ và các thói quen ngủ không tốt, vốn có thể làm giảm tổng thời gian ngủ.
+ Hãy xem giấc ngủ là ưu tiên mỗi ngày. Ngủ đủ 7-9 giờ mỗi ngày hoặc ngủ đủ để cảm thấy sảng khoái khi thức dậy.
+ Có thói quen ngủ tốt.
+ Nói chuyện với nhân viên y tế nếu bạn nghĩ rằng mình có một vấn đề về giấc ngủ và đang không ngủ đủ.
+ Không bao giờ lái xe hoặc vận hành máy móc hạng nặng nếu bạn buồn ngủ.