Ông xã là gì?
Tương tự: Chồng
Ông xã nhà tôi, ông xã nhà em, v.v… là những cách gọi mà nhưng bà vợ của các ông xã thường dùng để chỉ chồng mình khi nói chuyện với người khác, giống như những bà vợ của các ông lý thường gọi chồng mình là ông lý nhà tôi, ông lý nhà em, v.v…
Khi lối nói này dần dần phổ biến thì nó cũng không còn là riêng của các bà để chỉ các ông nữa mà nó đã trở thành một lối nói chung của mọi người vì ai cũng có thể dùng hai tiếng ông xã để chỉ chồng của một người đàn bà. Và khi ông xã đã là chồng thì đổi lại, bà xã phải là vợ. Gọi nhau như thế là cách vợ chồng phô trương sự vẻ vang, tự hào về người bạn đời của mình đối với làng xóm.
Ngoài ra "xã" trong Hán Văn còn dùng để chỉ những người cùng một chí hướng họp lại (thi xã = hội thơ). Vậy xuất xứ của chữ xã (chỉ vợ hoặc chồng) là chỉ người tâm phúc, cùng chí hướng, sống gửi nạc thác gửi xương. Tình cảm đó chỉ vợ với chồng mới có được.
Chữ "xã" tiếng Hán viết là 社, bao gồm chữ kỳ (礻) là thần, chỉ tình cảm, tâm linh, kết hợp với chữ thổ (土) là đất, chỉ tài sản, vật chất. Triết học phương đông xem mỗi con người là một thế giới, nó phải hội đủ hai mặt tâm linh vật chất như là âm dương. Khi chọn bạn đời rõ ràng phải chọn người có thân hình mạnh khỏe, biểu thị sự phát triển vật chất dồi dào, để biết lao động góp phần nuôi sống gia đình, người đó lại phải có tâm hồn phong phú, dịu dàng, chu đáo, chiụ thương chịu khó.
Đó cũng là tiêu chuẩn ngầm gửi gắm vào cách gọi "ông xã", "bà xã", để khi gọi nhau như thế, bên cạnh sự thân mật, vợ hay chồng đang nhắc nhở nhau về trách nhiệm và chuẩn mực cho đúng với vai trò của "xã".
Đại Nam Quốc âm tự vị của Huỳnh Tịnh Paulus Của (ấn bản 1895-1896) ghi chép khá đầy đủ từ Việt của cả ba miền, nhưng không có từ xã trong bà xã, ông xã. Chứng tỏ vào cuối thế kỷ 19 người Việt chưa dùng chữ xã để chỉ người vợ hoặc người chồng. Vậy từ này bắt nguồn từ đâu?
Việt Nam tự điển của Lê Ngọc Trụ và Lê Văn Đức giảng rằng “xã” là “xã trưởng gọi tắt” và cho ví dụ: ông xã, thầy xã. Còn “xã trưởng” thì đã được quyển tự điển đó giảng như sau: Người đứng đầu hội đồng hương chính một xã ở Trung và Bắc Việt - cũng gọi thôn trưởng, một hương chức ban hội tề xưa ở Bắc Việt. Từ điển Tiếng Việt do Văn Tân chủ biên ghi và giảng “xã (…) người đàn ông trong làng có chút chức vị cao hơn người dân thường (cũ): “Bác xã”. Còn trong từ điển 1992 thì: “Xã (…) chức vị ở làng xã thời phong kiến, có thể bỏ tiền ra mua, lớn hơn nhiều.” Người đăng: thún
Time: 2021-05-25 05:46:15