Cá chép là gì?

Cá chép (tên khoa học là Cyprinus carpio, từ cá chép trong tiếng Hy Lạp nghĩa là mắn con) là một loài cá nước ngọt phổ biến rộng khắp thế giới. Chúng có quan hệ họ hàng xa với cá vàng thông thường và chúng có khả năng lai giống với nhau. Tên gọi của nó cũng được đặt cho một họ là họ Cá chép (Cyprinidae).

Môi trường sống

• Cá chép sinh trưởng và phát triển tốt nhất khi sống trong môi trường nước rộng với dòng nước chảy chậm, có nhiều trầm tích thực vật mềm như rong, rêu

• Cá chép cũng thích hợp ở vùng ôn đới, trong môi trường nước ngọt hay nước lợ với độ pH vào khoảng 7-7,5; độ cứng của nước khoảng 10-15 dGH; nhiệt độ lý tưởng khoảng 3-24⁰C

Đặc điểm

Thân cá hình thoi, mình dây, dẹp bên. Viền lưng cong, thuôn hơn viền bụng. Đầu cá thuôn, cân đối. Mõm tù. Có hai đôi râu: Râu mõm ngắn hơn đường kính mắt, râu góc hàm bằng hoặc lớn hơn đường kính mắt. Mắt vừa phải ở hai bên, thiên về phía trên của đầu. Khoảng cách hai mắt rộng và lồi. Miệng ở mút mõm, hướng ra phía trước, hình cung khá rộng; rạch miệng chưa tới viền trước mắt. Hàm dưới hơi dài hơn hàm trên. Môi dưới phát triển hơn môi trên. Màng mang rộng gắn liền với eo. Lược mang ngắn, thưa. Răng hầu phía trong là răng cấm, mặt nghiền có vân rãnh rõ.

Khởi điểm của vây lưng sau khởi điểm vây bụng, gần mõm hơn tới gốc vây đuôi, gốc vây lưng dài, viền sau hơi lõm, tia đơn cuối là gai cứng rắn chắc và phía sau có răng cưa. Vây ngực, vây bụng và vây hậu môn ngắn chưa tới các gốc vây sau nó. Vây hậu môn viền sau lõm, tia đơn cuối hoá xương rắn chắc và phía sau có răng cưa. Hậu môn ở sát gốc vây hậu môn. Vây đuôi phân thuỳ sâu, hai thuỳ hơi tầy và tương đối bằng nhau.

Vẩy tròn lớn. Đường bên hoàn toàn, chạy thẳng giữa thân và cuống đuôi. Gốc vây bụng có vẩy nách nhỏ dài. Lưng xanh đen, hai bên thân phía dưới đường bên vàng xám, bụng trắng bạc. Gốc vây lưng và vây đuôi hơi đen. Vây đuôi và vây hậu môn đỏ da cam.

Tập tính của loài cá chép

• Cá chép là một loài cá nước ngọt sống phổ biến ở các sông ngòi, ao hồ, kênh rạch… có độ dài tối đa khoảng 1.2 mét và cân nặng tối đa khoảng 37.4 kg, tuổi thọ trung bình cao nhất khoảng 47 năm. Cá chép thường sống theo bầy đàn và càng lớn thì số lượng cá thể trong từng bầy đàn sẽ ít dần.
• Cá chép sống ở tầng đáy, nơi có nhiều mùn bã hữu cơ, thức ăn đáy và cỏ nước, chịu được nơi nước có hàm lượng oxy thấp 2mg/l. Mặc dù cá chép có thể sống được trong nhiều điều kiện khác nhau, nhưng nói chung loài cá này thích môi trường nước rộng với dòng nước chảy chậm cũng như có nhiều trầm tích thực vật mềm (rong, rêu,…). Cá có thể sống được trong điều kiện khó khăn khắc nghiệt, chịu đựng được nhiệt độ từ 0 – 40^oC, nhiệt độ lý tưởng nhất ở khoảng 20 – 27^oC. Nhiệt độ dưới 12°C cá ăn ít lớn chậm. Tuy nhiên cá kiếm ăn ở ngưỡng nhiệt độ khá thấp so với các loài cá nước ngột khác, dưới 5°C cá chép mới ngừng đi kiếm ăn.
• Cá chép ăn tạp, thức ăn yêu thích của chúng là các loài sinh vật đáy như nhuyễn thể, giun, ấu trùng, côn trùng. Khi thiếu thức ăn chúng mới ăn mùn hữu cơ, mầm thực vật dưới nước rồi tới các loại ngũ cốc. Chúng ta nên chú ý điều này để làm thính cho phù hợp, thóc thối không phải thức ăn yêu thích hàng đầu như chúng ta thường nghĩ.
• Cá chép sinh sản lần đầu sau 12 tháng tuổi, chúng sinh sản vào các tháng đầu năm và giữa mùa mưa. Trước mùa sinh, chép kiếm ăn rất mạnh để tích luỹ dinh dưỡng. Sau đẻ, chép lao đi kiếm ăn sau những ngày « lao động » nặng nhọc.
• Chép thích tìm nơi cư ngụ cho chúng nơi nước sâu tĩnh ấm về mùa lạnh, râm mát mùa hè. Đó là các chà bèo, chà rau muống, các hố sâu, dưới các bụi cây dưỡi nước, dưới các thân cây đổ…
• Chép là loài sống đáy với tất cả các giác quan rất phát triển tinh nhạy đặc biệt xúc giác và khứu giác.

Những nơi cá chép sống và kiếm ăn

Cá chép thường sống ở những nơi có lượng thức ăn sẵn có cho chép dồi dào và dễ kiếm. Trước tiên cần nói rằng ¾ sự sống dưới nước diễn ra tù độ sâu 4m trở lên tới mặt nước.

• Bờ nước: bờ nước là nơi mà các loài thực vật phát triển do có ánh sáng quang hợp, đi kèm với hệ thực vật phát triển, các loài động vật cũng phát triển theo. Ngoài ra bờ nước còn cung cấp các ấu trùng, côn trùng, mùn hữu cơ bị cuốn theo dòng chảy, trong các cơn mưa. Thực sự bờ nước là nơi mà chép không thể bỏ qua.
• Các mô đất ngầm dưới nước. Nó tựa như một chiếc khay ăn cho cá. Chính nơi đó hệ sinh vật phát triển giống như vùng nồn bờ nước.
• Các vật bất thường trong nước như : thuyền đắm, cây đổ và các thứ đại loại như thế. Nơi này là nơi bíu bám của các loài ốc, nơi cư ngụ của các loài giáp xác.
• Các hố trũng sâu mà xung quanh nông, nơi đây là nơi tích tụ của các ấu trùng, của mùn hữu cơ. Chính tại các hố sâu này, vào mùa lạnh lại là nơi ấm nhất. Ấm cho chính cá chép và ấm cho các sinh vật khác sinh trưởng.
• Chép rất hay di chuyển dọc theo các vết nứt, các rãnh sâu ngầm đáy nước.

Hiện trạng

Cá chép ở Việt Nam là loài có nhiều dạng hình khác nhau, tuy nhiên cá lưu giữ là loài cá chép trắng. Cá chép là đối tượng nuôi quan trọng trong ao hồ, được nghiên cứu rất nhiều nhằm tạo giống lai kinh tế, tạo ra các dòng cá có giá trị kinh tế cao.

    Cá chép là loài có giá trị kinh tế, thịt cá thơm ngon nhất là sau mùa cá được vỗ béo, được nhiều người nuôi và người tiêu dùng ưa thích. Đây là đối tượng nuôi quan trọng trong ao, hồ, đầm, ruộng, lồng bè. Cá có thể nuôi đơn hoặc nuôi ghép đều cho năng suất và hiệu quả rất cao. Loài cá này còn được nuôi để diệt ấu trùng muỗi. Cá còn dùng làm cá cảnh trong công nghệ di truyền màu sắc.

   Sản lượng cá chép tự nhiên đã và đang giảm sút hết sức nghiêm trọng do khai thác quá mức. Mặt khác do việc nhập giống, lai tạo, cá ra các vùng nước tự nhiên và lai tạp làm mất dần nguồn gen quý hiếm, bản địa của đàn cá chép trắng Việt Nam.

    Do vậy việc lưu giữ dòng thuần cá chép trắng Việt Nam làm nguyên liệu cho chọn giống, lai tạo các thế hệ con lai kinh tế là hết sức cần thiết và mang ý nghĩa thực tiễn to lớn.

Các món làm từ cá chép

 Các món cá chép kho

Cá chép kho riềng

Món cá chép kho riềng cực thơm ngon và có màu sắc bắt mắt. Thịt cá chép mềm hòa quyện cùng hương thơm đặc trưng của riềng. Phần nước sốt được nêm nếm đậm đà khiến ai đã ăn rồi thì ăn mãi không thôi. Món này mà ăn kèm với chút cơm trắng thì phải nói là không còn gì bằng!

Cá chép kho tộ

Đối với người Việt từ lâu cá chép kho tộ là món rất được ưa chuộng vì hương vị đậm đà, thơm ngon đặc trưng và vị cay của tiêu làm mùi tanh của cá không còn ăn cùng một bát cơm trắng nóng hỏi thì thật là xuất sắc.

Các món cá chép hấp, chưng

Cá chép hấp bia

Với sự kết hợp đặc biệt của vị bia sẽ giúp cá khử đi mùi tanh vốn có của nó làm gia tăng hương vị của món cá chép hấp bia khiến nhiều người say đắm bởi sự hấp dẫn của món ăn ngay từ lần thưởng thức đầu tiên.

Cá chép chưng tương

Cá chép chưng tương là một món ăn khá dễ chế biến những món ăn này chứa rất nhiều thành phần dinh dưỡng như chất đạm, chất béo, photpho, vitamin B (B1, B3, B5, B6, B9, B12) tốt cho quá trình tạo máu. Vào ngày mưa mà thưởng thức món ăn này thì thật là hết sẩy.

Các món canh, om cá chép

Cá chép om dưa cải

Cá chép om dưa cải nghe tên thì đơn giản nhưng lợi ích mà món này đem lại không hề nhỏ nhé, theo lương y đa khoa Bùi Hồng Minh: “ Trong y học cổ truyền, cá chép có vị ngọt, tính bình, chứa nhiều protein và nhiều vitamin rất tốt cho sức khỏe con người, đặc biệt phụ nữ sau khi sinh”. Món ăn này khi chính ăn rất ngon miệng, không mùi tanh.

Cá chép nấu canh chua

Đây là món ăn tuyệt ngon nhờ vào vị chua của khóm kết hợp vị ngọt của cá cho chúng ta cảm giác không ngán. Ngoài ra khóm còn có công dụng tốt cho sức khoẻ như: cải thiện tiêu hoá, giữ nướu răng khỏe mạnh, năng ngừa cao huyết áp,...

* Cuối H3 dẫn internal về bài viết mới ở dòng 746 trong sheet này

Các món ngon từ cá chép khác

Cá chép chiên xù

Chắc hẳn món ăn này rất thường xuyên xuất hiện trong các bữa cơm gia đình người Việt bởi khi chiên lên mùi tanh của cá sẽ mất hẳn và trẻ nhỏ cũng cực thích ăn món này. Mùi thơm ngào ngạt của cá chép cùng lớp da giòn sần sật nghe thôi là đã thèm rồi đúng không nè.

Cá chép xào nấm

Với hương vị thơm ngon, dai, giòn sần sật hòa quyện với cái thơm bùi của cá, của gia vị tất cả cùng làm lên một món ăn vô cùng ngon, lạ miệng. Đặc biệt nấm có trong món ăn này sẽ có công dụng hỗ trợ sức khỏe tim mạch, chứa nhiều vitamin B, giúp làm giảm cholesterol trong máu, chứa chất chống oxy hóa, giúp ngăn ngừa ung thư...

Cá chép nướng tiêu ớt

Nếu bạn là một người ngán dầu mỡ từ cá chép chiên thì bạn có thể tham khảo qua cá chép nướng tiêu ớt là sự hòa quyện hoàn hảo từ vị cay của ớt cùng vị nồng của tiêu làm cho món ăn vừa thơm ngon lại vừa không ngán.

Cá chép sốt kiểu hoa

Với vị ngọt thanh từ cá và vị chua có nước sốt đã khiến món ăn này trở thành món ăn ngon độc nhất vô nhị mà theo bản thân mình nhận xét.

Cháo cá chép

Vào những ngày mưa ăn được món cháo cá chép thì không có gì sánh được bởi vị ngọt của cá được giữ nguyên trong món cháo không thể pha trộn vào đâu khiến món cháo này rất được ưa chuộng.

Lẩu cá chép

Món lẩu cá chép nóng hổi ăn kèm với bún tươi và mì thì khiến ai cũng thích mê. Khi ăn sẽ cảm nhận được phần nước ngọt thanh nhờ nước ép thơm hành tây kết hợp cùng vị cay nồng của sa tế. Thịt cá thì dai giòn, đây chắc chắn chính là một món ăn lý tưởng để chiêu đãi cả nhà vào ngày cuối tuần.

 

Người đăng: chiu

---

Time: 2022-01-18 18:34:03