Cá chẽm (còn được gọi là cá vược) có tên khoa học là Lates calcarifer. Đây là một loại cá sống cả ở vùng nước ngọt lẫn nước mặn, thuộc phân họ cá chẽm của họ Centropomidae.
Khu vực sinh sống bản địa của cá chẽm là vùng Bắc và Đông Australia tới eo biển Torres và New Guinea nhưng hiện nay loại cá này đã được nuôi tại nhiều nơi trên thế giới như Australia, Malaysia, Ấn Độ, Indonesia, Thái Lan, Vương quốc Anh, Hoa Kỳ và Việt Nam.
Cá chẽm có thân dài, dẹp, cuống đuôi khuyết sâu, đầu nhọn, miệng cá rộng và hơi so le, hàm trên chồm tới phía sau mắt, răng dạng lông nhung, vây lưng có 7-9 gai và 10-11 tia mềm, vây lưng và vây hậu môn có vẩy nhỏ bao phủ, vây đuôi tròn, vẩy dạng lược rộng.
Màu sắc: Ở giai đoạn còn nhỏ khi biến thái chưa hoàn chỉnh cá có màu đen. Đến giai đoạn cá giống phía trên có màu nâu Ôliu, hai bên và bụng có màu sáng bạc khi cá sống trong môi trường nước mặn lợ, màu nâu vàng trong môi trường nước ngọt. Giai đoạn trưởng thành cá có màu xanh lục hay vàng nhạt ở phần trên và màu bạc ở phần dưới. Màu sắc của cá còn phụ thuộc vào chất lượng môi trường sống.
– Phân bố theo vùng địa lý:
Cá chẽm phân bố rộng ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới thuộc Tây Thái Bình Dương, giữa kinh tuyến 500 Đông – 1600 Tây, vỹ tuyến 260 Bắc – 250 Nam. Cá còn tìm thấy ở khắp Bắc Châu Á, phía Nam kéo dài đến Queenland (Úc) phía Tây đến Đông Châu Phi [24].
Ở Việt Nam cá phân bố khắp các vùng biển, cửa sông, lạch, tập trung nhiều ở các tỉnh Miền Tây Nam Bộ và một số tỉnh Đồng Bằng Bắc Bộ.
– Phân bố theo vùng sinh thái:
Cá chẽm là loài rộng muối và có tính di cư xuôi dòng, cá thành thục tìm thấy ở các vùng ven bờ gần các cửa sông nước lợ. Trong khi đó, cá giống có thể gặp trong môi trường nước ngọt. Trong điều kiện tự nhiên, cá chẽm lớn lên ở nước ngọt, lợ và di cư ra vùng nước mặn để đẻ trứng [20].
Cá chẽm trải qua phần lớn thời gian sinh trưởng (2-3 năm) trong các thuỷ vực nước ngọt, nơi cửa sông nối liền với biển. Cá có tốc độ tăng trưởng nhanh, thường đạt 3-5kg sau 2-3 năm. Cá trưởng thành 3-4 tuổi di cư từ vùng nước ngọt về vùng cửa sông và ra biển nơi có độ mặn 30-32‰ để phát triển tuyến sinh dục và đẻ trứng. Cá đẻ trứng theo chu kỳ trăng, cá thường đẻ vào thời điểm thuỷ triều lên. Điều này giúp trứng và ấu trùng trôi vào vùng cửa sông, tại đó ấu trùng di chuyển ngược dòng để lớn lên [30].
Theo Kungvankij và cộng sự (1986) vào giai đoạn đầu của vòng đời (Cỡ 1,5-2,5kg) phần lớn cá chẽm là con đực, nhưng khi đạt trọng lượng cỡ 4-6kg phần lớn cá chuyển thành cá cái. Tuy nhiên, sau 3-4 năm nuôi, với cùng nhóm tuổi có thể phân biệt cá đực và cá cái dựa vào các chỉ tiêu, đặc điểm về ngoại hình như:
– Mõm cá đực hơi cong, còn mõm cá cái thẳng.
– Cơ thể cá đực thon hơn cá cái.
– Trọng lượng cá cái lớn hơn nếu cùng tuổi.
– Vây gần lỗ huyệt của cá đực dày hơn cá cái trong mùa sinh sản.
– Đến mùa sinh sản bụng cá cái phình to hơn cá đực.
Sức sinh sản của cá chẽm có liên quan đến kích thước và trọng lượng của cá. Cá cái có trọng lượng 5,5-11kg cho khoảng 400.000 trứng/kg cá, cá 12-22kg cho khoảng 600-700.000 trứng/ kg cá [31]. Trước khi đẻ, cá đực và cá cái thành thục sẽ tách đàn và ngừng ăn một tuần, cá đực và cá cái sẽ bơi lội thành cặp, thường xuyên ở tầng mặt khi sắp đẻ trứng. Cá đẻ thành nhiều đợt trong vòng 7 ngày, thời gian đẻ thường vào lúc chiều tối đến đêm.
Sau khi thụ tinh 30-40 phút trứng bắt đầu phân cắt, sự phân chia tế bào tiếp tục 15-20 phút/lần và trứng phát triển tế bào trong vòng 3 giờ. Sự phát triển phôi trải qua các giai đoạn thông thường: Phôi nang, phôi vị, phôi thần kinh, phôi mầm. Tim phôi bắt đầu hoạt động sau khoảng 15 giờ và trứng nở sau 18 giờ tính từ lúc trứng thụ tinh (ở nhiệt độ 280C-300C; độ mặn 30-32‰) [26].
Theo nghiên cứu từ Hiệp hội tim mạch Mỹ, chúng ta nên thường xuyên bổ sung cá trong thực đơn hàng ngày để tăng cường sức khỏe. Cá chẽm thuộc loại có lượng calo thấp và chứa nhiều chất như omega-3, vitamin, protein,... nên ăn từ 1- 2 lần/tuần để cải thiện các vấn đề về sức khỏe :
Sáng mắt: Trong thịt cá có chứa rất nhiều vitamin A, đây được xem là chất chống oxy hóa tác động lên mắt và các vấn đề thị lực. Vitamin A giúp duy trì thị lực và bảo vệ mắt, giúp mắt sáng khỏe.
Tiểu đường: bệnh nhân tiểu đường thường phải kiêng khem rất nhiều món ăn và cá được cho là sự lựa chọn tốt khi ăn ở lượng vừa phải cùng với việc chế biến đúng cách.
Tốt cho bà bầu: cá chẽm được xếp vào nhóm chứa nhiều chất dinh dưỡng omega-3, protein giúp hỗ trợ sức khỏe cho mẹ bầu và sự phát triển của thai nhi.
Giảm cân: đối với những bệnh nhân béo phì hoặc những người muốn duy trì vóc dáng thì cá chẽm chính là món ăn vừa ít calo vừa dễ chế biến mà lại chứa đến 23g protein.
Muốn thưởng thức trọn vẹn vị ngọt của thịt cá chẽm thì món cá chẽm hấp nước tương hoặc cá chẽm hấp Hồng Kông sẽ là lựa chọn hoàn hảo của bạn.
Thử một miếng cá hấp bạn sẽ cảm nhận được ngay vị ngọt đặc trưng của thịt cá chẽm, thấm gia vị nêm nếm vừa ăn, chắc chắn sẽ là món "khoái khẩu" trên bàn nhậu hoặc các bữa cơm gia đình.
Cá chẽm sốt chua ngọt với màu sắc bắt mắt, thơm ngon hấp dẫn, thịt cá thơm béo, da cá được chiên vàng giòn cùng thịt cá chín mềm, ngon ngọt, quyện thêm nước sốt đậm đà, chua chua ngọt ngọt.
Bạn có thể ăn kèm với rau sống hoặc cơm trắng và một chén nước chấm tỏi ớt chua cay để dậy mùi vị món ăn.
Một món ngon từ cá chẽm không thể bỏ lỡ chính là cá chẽm chưng tương.
Thịt cá mềm, ngọt, kết hợp với vị đậm đà của tương đậu và phần nước sốt mặn mặn, ngọt ngọt. Đây là món ngon bạn không nên bỏ lỡ, đảm bảo sẽ hao cơm đấy.
Nếu bạn đang tìm món cá kho ngon làm phong phú thêm cho bữa cơm gia đình thì 2 công thức cách làm cá chẽm kho thơm và cá chẽm kho cà chua bạn không nên bỏ qua.
Thịt cá ngọt, thấm gia vị đậm đà, thêm vị chua chua ăn rất ngon miệng, lại còn rất bắt mắt, bổ sung ngay công thức làm món này để chiêu đãi gia đình mình nha.
Cá chẽm sốt cam vừa thơm ngon lại vô cùng đẹp mắt, cá được chiên vàng giòn nhưng vẫn giữ được vị ngọt thơm tự nhiên của thịt cá.
Nước sốt cam chua chua ngọt ngọt rất kích thích vị giác, bạn có thể ăn kèm với rau sống và nước mắm chua ngọt để món ăn thêm tròn vị nha.
Cá chẽm nấu ngót với cách làm vô cùng đơn giản, dễ thực hiện, hương vị lại rất thơm ngon, hấp dẫn. Phần nước dùng thanh ngọt tươi mát, xen lẫn vị chua chua hài hòa giữa cà chua và gia vị.
Phần thịt cá mềm ngon, thịt săn chắc không hề có chút vị tanh nào, khi ăn bạn có thể ăn kèm với cơm trắng hoặc bún, chấm với nước mắm thêm vài lát ớt là hoàn hảo nhé.
Thời tiết cuối năm trở lạnh không gì thích hợp hơn một nồi lẩu cá chẽm khoai môn hoặc cá chẽm chua cay nóng hổi, vừa thổi, vừa ăn.
Nước lẩu chua ngọt, ăn rất cuốn hút, thịt cá chẽm mềm, ngọt tự nhiên, chấm cùng nước mắm ớt để thịt thêm đậm đà. Thử một lần chắc chắn bạn sẽ phải "tương tư" 2 món lẩu cá chẽm này ngay đấy nhé!
Món canh thanh mát, giải nhiệt cho ngày nóng bức thì không thể bỏ qua 2 món canh chua cá chẽm và canh chua cá chẽm măng chua.
Tô canh cá chẽm thơm lừng, vị chua thanh mát, thịt cá mềm, ngọt thịt sẽ làm bạn phải xuýt xoa mãi không thôi.
Nếu cá chẽm nướng giấy bạc với thịt cá nướng mềm, ngọt, thấm gia vị thì cá chẽm nướng sốt cay Tứ Xuyên là món ăn vô cùng đặc sắc và cực hấp dẫn, có vị cay đậm đà và đặc trưng nhưng thịt cá vẫn giữ được vị ngọt tự nhiên.
Với món cá chẽm nướng bạn có thể ăn kèm với rau sống và cuốn bánh tráng với bún tươi như những món cá nướng quen thuộc nhé.
Một món ngon mà Điện máy XANH muốn giới thiệu đến các bạn là món cá chẽm chiên giòn. Cá được chiên đến khi giòn rụm, phủ lên trên là hai loại sốt mật ong và tương đậu thơm ngon, sánh đặc cùng hương thơm lan toả.
Bổ sung ngay công thức 2 món này vào thực đơn bữa cơm, chắc chắn sẽ làm cả nhà bạn thích mê đấy.
Cá chẽm chiên nước mắm sẽ là gợi ý cực hay cho bữa cơm nhà bạn, cá được chiên vàng giòn, chín đều, thịt cá mềm ngọt, thơm béo đặc trưng hòa quyện cùng nước sốt đậm đà, hấp dẫn.
Bạn có thể ăn cùng với cơm trắng kèm rau xà lách, dưa leo, cà chua hoặc các loại rau khác để món ăn được ngon hơn.
Cá chẽm sốt chanh dây sẽ là món ăn cực kỳ hao cơm mà Điện máy XANH muốn gợi ý cho bạn. Phần thịt cá thấm nước sốt chanh dây, chua ngọt, đậm đà, đã làm bạn thấy đói bụng chưa. Cùng vào bếp và thực hiện với công thức siêu chi tiết dưới đây nhé.
Người đăng: chiu