Bột năng là loại tinh bột được làm ra từ củ khoai mì (củ sắn), Sau khi làm ra có màu trắng, mịn và tơi. Có hình dạng như những loại bột thông thường. Khi nấu chín chuyển sang màu trong, có độ sánh, đặc, kết dính và độ dẻo cao. Có tên tiếng Anh là Tapioca flour. Người miền bắc gọi là bột sắn, bột đao. Người miền trung gọi là bột lọc, còn ở miền nam thì nó có tên gọi là bột năng.
Trong thành phần chứa 95% tinh bột, gần như không chứa chất xơ, Protein, do đó, người bị tiểu đường, béo phì cần phải hạn chế dùng. Độ ẩm của khoảng 13% nhưng độ trắng lên đến 92%. Đây được xem là loại bột an toàn và không có hóa chất độc hại trong quá trình chế biến.
Là thành phần chính cho các loại bánh như: Bánh phu thê, bánh đúc, bánh da lợn, bánh giò,...Ngoài ra còn có thể làm bánh canh, mì sợi, hủ tiếu, miến,.. vì bột năng sẽ tạo độ dai, dẻo, tạo cảm giác ngon miệng khi thưởng thức.
Làm gia vị cho các món ăn theo phong cách Á-Âu như các loại chè, súp, lagu, món xào cho đến các loại sốt sệt kèm theo vì chúng có độ mịn, sánh và độ kết dính. Làm cho món ăn sánh đặc lại tạo cảm giác ăn nhẹ nhưng vẫn thấy no lâu
Có thể thay thế bột bắp vì giữa chúng đều có có độ kết dính, sánh đặc, nên sử dụng kết hợp bột bắp với loại bột khác để đạt hiệu quả hơn vì bột năng có tính dẻo và dai nhiều hơn so với bột bắp. Tuy nhiên, việc này sẽ cần thiết khi bạn thiếu hụt nguyên liệu trong quá trình chế biến.
Sẽ trở thành nguyên liệu chính trong các khâu chế biến các món như: Cá viên, chả cá, chả lụa, nem, xúc xích... để tạo độ dai, giòn khi thưởng thức.
Có thể làm hạt trân châu dẻo dai, các loại thạch có trong trà sữa, chè như thạch củ năng, thạch khoai môn,...
Bột năng với bột mì
Nhìn chung bột năng khá khô và độ mịn không tốt bằng bột mì. Đặc điểm dễ nhận biết nhất đó là bột năng khi hoà với nước thì có độ sánh cao, còn bột mì thì giãn nở và rất xốp.
Bột năng khi hoà với nước thì có độ sánh cao, còn bột mì thì giãn nở và rất xốp
Bôt bắp được làm từ tâm trắng của bắp nên sẽ trắng hơn bột mì, nhẹ hơn và khá tơi hơn. Về độ kết dính khi đụng nước thì bột bắp không kết dính tốt bằng bột năng nhé.
Bôt bắp được làm tư tâm trắng của bắp nên sẽ trắng hơn bột mì, nhẹ hơn và khá tơi hơn.
Bột nếp được sản xuất trực tiếp từ nếp nên thừa hưởng đầy đủ những đặc tính từ nếp như dẻo và dai hơn rất nhiều nếu so với bột năng. Và thường được dùng để làm bánh dày, bánh khúc, bánh rán, bánh ít, bánh gai, bánh trôi.
bột nếp dùng để làm bánh dày, bánh khúc, bánh rán, bánh ít, bánh gai, bánh trôi.
Đặc điểm nhận dạng giữa bôt năng và bột gạo rất dễ. Về màu sắc thì bột gạo sẽ có màu đục hơn, khá thô và khô hơn. Không mềm, mịn như bột năng đâu nhé.
Về màu sắc thì bột gạo sẽ có màu đục hơn, khá thô và khô hơn. Không mềm, mịn như bột năng
Bột sắn dây được làm từ củ sắn dây, được sử dụng hàng ngày như pha với nước nguội hoặc khuấy chín với nước sôi. Còn bột năng được sử dụng như một gia vị trong nấu ăn để giúp món ăn thêm đặc sánh hoặc giòn dai. Hai loại bột này hoàn toàn khác nhau.
Bột năng với bột sắn dây là hai loại bột hoàn toàn khác nhau.
Bột củ năng được làm từ củ năng (củ mã thầy), củ có hình tròn nhỏ, màu đen, ruột trắng, ít bột. Bột củ năng màu trắng không dai được dùng làm bánh lọt hay bánh khọt ăn kèm với nước cốt dừa.
Mặc dù có tên gọi gần giống nhau, nên mọi người nhầm tưởng là 1 loại nhưng 2 loại bột này thì hoàn toàn khác nhau.
Tùy vào mục đích sử dụng hiệu quả của mỗi món ăn mà bột năng có lượng sử dụng khác nhau.
Đối với làm bánh, chả, miến,... bạn nên đọc kỹ hướng dẫn cách làm món ăn mà bạn mong muốn để điều chỉnh lượng nước và lượng bột vừa đủ để trong quá trình nhào nặn luôn tạo sự cân bằng không quá cứng, cũng không quá nhão. Sau đó, tiếp tục làm các bước còn lại để tạo ra món ăn theo ý muốn.
Đối với làm súp, chè, nước sốt, lagu,... vì các món này đều ở dạng sệt nên trước khi sử dụng cần pha loãng một ít bột năng với nước trong bát nhỏ đến khi có độ sánh và hòa tan hết, sau đó đổ phần hỗn hợp vào món ăn đang nấu. Công đoạn này thường được làm ở khâu sắp kết thúc của món ăn.
Tuy nhiên, sử dụng bột năng nhiều cho người già, người béo phì, người tiểu đường, trẻ em nhỏ tuổi… sẽ gây ảnh hưởng đến sức khỏe vì chúng chứa lượng tinh bột cao và rất ít chất xơ.
Bột năng có tốt cho bà bầu ?
Theo các chuyên gia dinh dưỡng, bột chứa chủ yếu là tinh bột với tỷ lệ lên đến 95%, đối với bà bầu tinh bột tạo năng lượng sống cơ bản cho mẹ và thai nhi. Vì vậy, câu hỏi bà bầu ăn bột năng có tốt không, có được không? thì câu trả lời hoàn toàn ăn được
Trong quá trình tạo năng lượng sống cơ bản cho bà bầu và cho thai nhi thì tinh bột là nguồn dinh dưỡng có vai trò vô cùng quan trọng. Hơn nữa, quá trình hình thành và phát triển của các tế bào thần kinh của thai nhi đều do chất bột đường là năng lượng duy nhất gây ảnh hưởng.
Do đó, mẹ bầu trong quá trình mang thai, khộng được bỏ qua nhóm thực phẩm tinh bột, trong đó có bột năng.
Nguyên liệu làm bột năng
Bước 1 Sơ chế củ sắn
Củ sắn đem lột vỏ, ngâm nước lạnh khoảng 2 tiếng, vớt ra rửa thật sạch
Bước 2 Làm bột sắn
Sử dụng bàn mài, mài củ sắn thành bột, sau đó hòa với 10 lít nước sạch rồi dùng tấm vải dày để lọc bột
Tiếp theo để lắng phần nước sắn lọc xuống khoảng 1 giờ, rồi lấy phần bột kết tính dưới đáy mang đi phơi khô dưới nắng to
Bước 3 Đem đi phơi nắng
Phơi nắng khoảng 2 ngày sẽ được bột dưới dạng cục. Sử dụng máy xay để xay nhuyễn thành bột mịn rồi dùng dây lọc. Bảo quản bằng cách cho bột năng vào hộp, đậy kín nắp để ở nơi khô thoáng và dùng dần
Bột năng từ củ sắn
Trộn đều bột năng với nước, bột rau cau và đường với nhau. Sau đó nặn bột thành từng viên nhỏ, vừa ăn. Bắc nồi nước rồi đun nước sôi, thả trân châu vào luộc, đảo sơ để tránh bị dính với nhau. Khi trân châu bắt đầu nổi lên, đun tiếp tục từ 5 – 10p đến khi trân châu chìm hết thì tắt bếp, để nguyên, ngâm trong nồi từ 15 – 20 phút.
Cuối cùng, vớt trân châu ra ngâm trong nước lạnh 5 phút. Nếu bạn muốn ngọt hơn thì có thể trộn với đường hoặc ngâm trong nước đường
Làm trân châu bằng bột năng
Trước tiên cho vào nồi nước cốt dừa, lá dứa, nước lạnh, đường và muối vào nồi nấu lên sau đó khuấy đều cho đường tan vào hỗn hợp. Cho bột bánh lọt và nước vào nồi trộn đều cho bột và nước hòa vào với nhau.
Sau đó bắt lên bếp, để lửa vừa và khuấy đều tay trong 4 - 5 phút, bột hơi trong và sánh lại thì tắt bếp. Lúc bánh lọt còn nóng, để vào khuôn hoặc rỗ để tạo hình bánh lọt. Dùng một tô nước đá lạnh, ngâm bánh lọt trong đó khoảng 10 - 15 phút bánh sẽ ngon và dai hơn.
Đầu tiên ướp tôm và thịt ba chỉ với hành, tỏi băm, hạt tiêu, bột nêm trong 10 phút. Sau đó cho nguyên liệu vào chảo dầu ăn nóng, phi thơm hành tỏi. Nêm nếm gia vị vừa ăn, rim thêm khoảng 10 – 15 phút nữa là tắt bếp.
Tiếp theo cho bột năng vao tô, phần còn lại cho vào cái tô khác. Lấy nước sôi đổ vào tô đầu, để nguội rồi trộn tiếp với chỗ bột còn lại. Sau đó nhồi đến khi bột mịn và không dính tay là được. Bọc bột vào túi ni lông để không bị khô. Lấy từng ít bột bằng ngón tay, cán miếng bột vừa lấy rồi cho thịt và tôm vào giữa, gấp 2 mép lại cho khít.
Cuối cùng đun sôi nồi nước thả bánh vào, luộc trong 10 phút. Khi nào bánh nổi lên thì vớt ra có đựng nước lạnh, khi ngâm bánh với nước lạnh sẽ giúp bánh được trong hơn. Sau đó vớt bánh ra trộn với mỡ hành cho khỏi dính.
Tùy vào mục đích sử dụng của mỗi món ăn mà bột năng có lượng sử dụng khác nhau sao cho hiệu quả.
Đối với làm bánh, chả, miến, … nên đọc kỹ hướng dẫn cách làm món ăn mà bạn mong muốn để điều chỉnh lượng nước và lượng bột vừa đủ để trong quá trình nhào nặn luôn tạo sự cân bằng không quá cứng, cũng không quá nhão. Sau đó, tiếp tục làm các bước còn lại để tạo ra món ăn theo ý muốn.
Đối với làm súp, chè, nước sốt, lagu, … các món này đều ở dạng sệt, thì trước khi sử dụng nên pha loãng một ít bột với nước trong bát nhỏ đến khi có độ sánh và hòa tan hết, sau đó đổ phần hỗn hợp vào món ăn đang nấu. Công đoạn này thường được làm ở khâu sắp kết thúc món ăn.